Wstęp do Artykułu o Pomniku św. Jana Nepomucena we Wrocławiu

Witajcie na stronie poświęconej jednemu z najbardziej fascynujących zabytków Wrocławia – Pomnikowi św. Jana Nepomucena. Ten monumentalny pomnik nie tylko zdobi Ostrów Tumski, ale także opowiada historię wiary, sztuki i legend, które są nierozerwalnie związane z tym miastem. W naszym artykule przyjrzymy się bliżej historii i architekturze tego barokowego dzieła, odkryjemy legendę o dwóch łysych aniołach oraz przedstawimy pięć ciekawych faktów, które czynią ten pomnik wyjątkowym. Ponadto, zgłębimy postać świętego Jana Nepomucena, aby lepiej zrozumieć, dlaczego jego figura jest tak ważna dla mieszkańców Wrocławia i odwiedzających.

Zapraszamy do lektury poszczególnych części artykułu:

• Historia i Architektura: Poznajcie barokową przeszłość i detale konstrukcyjne pomnika.

• Legenda o Dwóch Łysych Aniołach: Odkryjcie ludową opowieść, która dodaje pomnikowi tajemniczości.

• Pięć Ciekawych Faktów: Zaskakujące informacje, które wyróżniają ten pomnik spośród innych.

• Święty Jan Nepomucen: Dowiedzcie się więcej o życiu i męczeństwie patrona spowiedzi.

Zachęcamy do głębszego poznania tego niezwykłego miejsca, które jest świadkiem historii i kultury Wrocławia.

Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu

Pomnik św. Jana Nepomucena, usytuowany na malowniczym Ostrowie Tumskim we Wrocławiu, jest jednym z najbardziej znaczących i rozpoznawalnych zabytków tego miasta. Jego historia i architektura są świadectwem barokowej sztuki oraz głęboko zakorzenionych tradycji religijnych regionu.

Historia

Pomnik został wzniesiony w latach 1730–1732 na zlecenie wrocławskiej kapituły katedralnej1. Projektantem był Christoph Tausch, a autorami byli Jan Jerzy Urbański wraz z Johannem Albrechtem Siegwitzem i Johannem Adamem Karingerem. Odsłonięcie pomnika miało miejsce w maju 1732 roku i kosztował on 2049 florenów. Jest to największy na świecie pomnik Jana Nepomucena, co czyni go wyjątkowym dziełem sztuki nie tylko na skalę Polski, ale i świata.

Architektura

Pomnik św. Jana Nepomucena jest wykonany z piaskowca i prezentuje styl barokowy1. Ma około 9,5 metra wysokości i jest zbudowany na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Na kwadratowym cokole umieszczono cztery sceny z życia świętego: spowiedź królowej Zofii, święty idący pątniczą ścieżką, przesłuchanie przez króla Wacława oraz wrzucenie do Wełtawy. Nad płaskorzeźbami znajdują się kartusze z inskrypcją fundacyjną i komentarzami teologicznymi. W dolnej części cokołu, w jego narożnikach, umieszczono postacie siedzących aniołków.

Ponadto, piramidalna bryła cokołu podtrzymywana jest przez półpostacie anielskich atlantów, na której znajduje się postać Nepomucena stojącego na chmurach z ręką wzniesioną ku górze i trzymającą krucyfiks. Z obłoków wystają główki kolejnych aniołków, a nad głową świętego umieszczono gwiazdy, symbolizujące gwiazdy, które ukazały się na niebie podczas egzekucji męczennika. Całość otoczona jest kamienną balustradą, dodającą pomnikowi majestatu.

Legenda

Legenda związana z postacią św. Jana Nepomucena, czeskiego męczennika i świętego, jest żywa w pamięci mieszkańców Wrocławia. Święty ten, znany z zachowania tajemnicy spowiedzi królowej Zofii mimo tortur, został wrzucony do Wełtawy na rozkaz króla Wacława IV. Jego postać jest symbolem wierności i odwagi moralnej.

Znaczenie dla Wrocławia

Pomnik nie tylko stanowi ważny element krajobrazu Ostrowa Tumskiego, ale również jest miejscem refleksji i pamięci o historii i wartościach, które są ważne dla mieszkańców miasta. Jako największy pomnik Nepomucena na świecie, przyciąga on zarówno turystów, jak i badaczy sztuki barokowej.

Podsumowanie

Pomnik św. Jana Nepomucena we Wrocławiu to nie tylko dzieło sztuki, ale także ważny element dziedzictwa kulturowego i duchowego miasta. Jego bogata historia i imponująca architektura barokowa czynią go wyjątkowym punktem na mapie Wrocławia, który zasługuje na szczególną uwagę zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających.

Oto cztery sceny z życia Jana Nepomucena

przedstawione na czterech stronach pomnika

ze szczytami zawierającymi tekst na łacinie

Audivit

arcana verba, quae

non licet homini

loqui

i pochodzi z rozdziału 12, werset 4.

W przekładzie na język polski oznacza to: "Usłyszał tajemne słowa, których człowiekowi nie wolno wypowiadać".

Spowiedź

królowej Zofii

Jan Nepomucen spowiada królową Zofię, żonę króla Czech Wacława IV. To moment, w którym święty zachował tajemnicę spowiedzi pomimo tortur.

“Justum

deduxit Dominus per vias rectas, et ostendit illi regnum Dei”

sap.X vers.X

"Sprawiedliwego poprowadził Pan drogami prostymi i ukazał mu Królestwo Boże".

cytatem z Księgi Mądrości, rozdział 10, werset 10

Pątnicza ścieżka:

Święty idzie pątniczą ścieżką, wspierając się na kosturze. Ta scena symbolizuje jego oddanie wędrze religijnej.

"In diebus suis non pertimuit principem, et potentia nemo vicit illum"

i pochodzi z rozdziału 48, werset 12 Księgi Syracha.

W przekładzie na język polski oznacza to: "W swoich dniach nie bał się księcia, i potęgą nikt go nie pokonał".

Przesłuchanie przez króla Wacława:

Król Wacław przesłuchuje Jana Nepomucena. To wydarzenie miało miejsce przed tragicznym finałem.

W przekładzie na język polski oznacza to: "W swoich dniach nie bał się księcia, i potęgą nikt go nie pokonał".

D.O.M. Insula Haec Joannea Saxeam hanc Aspectabilezi i molem Dino Joanni Nepomuceno in maiorem gloria met honorem sibiani contra percula et adversa omnia nr missimum Asylia tove Refugh Propugna culum et portum Superexcubante Thaumaturgo Tan to Vigile et Tutore Animo devota fiducia pleno Posuit et Erexit.

MDCCXXXI

D.O.M. (Deo Optimo Maximo - Bogu Najlepszemu, Największemu) Ta wyspa Jana Tę widoczną z daleka kamienną masę Świętemu Janowi Nepomucenowi dla większej chwały i honoru jako najpewniejsze schronienie przeciw wszelkim niebezpieczeństwom i przeciwnościom jako obronę i port pod czujnym okiem cudotwórcy tak czujnego i opiekuna z pełnym oddaniem i ufnością postawiła i wzniosła. 1731

Wrzucenie do Wełtawy:

Ostatnia scena przedstawia chwile, w których święty został wrzucony do rzeki Wełtawy na rozkaz króla. To moment męczeństwa i ofiary za zachowanie tajemnicy spowiedzi.

W przekładzie na język polski oznacza to: "W swoich dniach nie bał się księcia, i potęgą nikt go nie pokonał".

Galeria

Bazowa częszcz pomnika Jana Nepomucena

Legenda związana z dwoma łyse głowy na pomniku św. Jana Nepomucena we Wrocławiu jest równie interesująca, co sam pomnik. Oto jej opowieść:

Wśród głów aniołów na pomniku, które zazwyczaj przedstawiane są z kręconymi loczkami, znajdują się dwie zupełnie łyse głowy. Opowiada się, że kiedy pomnik był niemal ukończony, mistrz rzeźbiarz Jan Jerzy Urbański powierzył zadanie dokończenia ostatnich głów swojemu uczniowi, Gotfrydowi.

Gotfryd, ciesząc się z niedawnych narodzin swojego syna i korzystając z nieobecności mistrza, postanowił uwiecznić główkę swojego potomka w kamieniu. Kiedy Urbański powrócił i zobaczył wśród kędzierzawych aniołów jedną łyse główkę dziecka, był tak rozgniewany, że wyrzucił ucznia z pracy.

Nieszczęśliwy Gotfryd wrócił do domu i opowiedział wszystko swojej żonie. Zdeterminowana, by naprawić błąd męża, żona Gotfryda udała się do mistrza z prośbą o wybaczenie. Urbański początkowo odmówił, ale kiedy zobaczył roześmianą i ufną twarzyczkę chłopca, wzruszył się i przyjął Gotfryda z powrotem do pracy. Aby zachować symetrię w rzeźbie, nakazał umieścić po drugiej stronie równie łyse główkę drugiego aniołka.

Ta legenda dodaje pomnikowi pewnego rodzaju ludzkiego wymiaru, przypominając, że za każdym dziełem sztuki stoją ludzie ze swoimi historiami, emocjami i życiowymi doświadczeniami.

Święty Jan Nepomucen: Męczennik Wiary i Patron Spowiedzi

Święty Jan Nepomucen, znany również jako Jan z Pomuku, urodził się między rokiem 1340 a 1346 w Pomuku, a zmarł 20 marca 1393 roku w Pradze. Jego życie i śmierć są świadectwem głębokiej wiary i odwagi moralnej.

Życiorys

Jan Nepomucen był czeskim duchownym, kanonikiem, a także wikariuszem generalnym archidiecezji praskiej. Jego edukacja obejmowała studia prawnicze na Uniwersytecie Praskim oraz Uniwersytecie Padewskim, gdzie zdobył stopień doktora prawa kanonicznego.

Działalność Kościelna

Po powrocie do Pragi, Jan Nepomucen został kanonikiem kolegiaty praskiej św. Idziego i później mianowany wikariuszem generalnym arcybiskupa praskiego. Jego rola w Kościele była znacząca, zwłaszcza podczas konfliktów religijnych, które nasiliły się pod koniec XIV wieku.

Konflikt z Królem

Nepomucen znalazł się w centrum sporu między arcybiskupem a królem Wacławem IV, który planował utworzenie nowej diecezji niezależnej od wpływów kościelnych. Nepomucen, będąc wiernym Rzymowi, stał się celem represji królewskich.

Męczeństwo

Legenda głosi, że Jan Nepomucen został zamęczony i wrzucony do Wełtawy z mostu Karola w Pradze za odmowę wyjawienia tajemnicy spowiedzi królowej Zofii Bawarskiej. Jego śmierć stała się symbolem wierności tajemnicy spowiedzi i odwagi w obronie wiary1.

Kanonizacja i Kult

Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721 roku przez Innocentego XIII, a kanonizowany w 1729 roku przez Benedykta XIII. Jest patronem jezuitów, spowiedników, tonących, mostów oraz orędownikiem podczas powodzi. Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 21 maja.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest jako kapłan z palcem przy ustach, co symbolizuje tajemnicę spowiedzi. Często towarzyszą mu atrybuty takie jak księga, krzyż, mosty, woda i wieniec z gwiazd.

Święty Jan Nepomucen pozostaje ważną postacią dla wiernych, przypominając o wartościach takich jak lojalność, odwaga i nienaruszalność tajemnicy spowiedzi. Jego życie i śmierć są inspiracją dla wielu i przyczyniły się do rozwoju kultu świętego w całej Europie.

Pomnik św. Jana Nepomucena.

Ten majestatyczny pomnik, usytuowany na Ostrowie Tumskim, jest nie tylko arcydziełem barokowej sztuki, ale także świadectwem historii, legend i kultury tego miasta.

Oto pięć ciekawych faktów na temat Pomnika św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu:

1. Największy na świecie pomnik Jana Nepomucena: Pomnik ten, wzniesiony w latach 1730–1732, jest największym na świecie pomnikiem upamiętniającym Jana Nepomucena. Jego imponująca wysokość wynosi około 9,5 metra.

2. Barokowa architektura: Pomnik został wykonany z piaskowca w stylu barokowym. Jego plan przypomina krzyż grecki, a na podstawie znajduje się cokół z czterema płaskorzeźbami z życia świętego.

3. Sceny z życia Jana Nepomucena: Na cokole pomnika umieszczono cztery sceny:

   • Spowiedź królowej Zofii: Jan Nepomucen spowiada królową Zofię, żonę króla Czech Wacława IV.

   • Pątnicza ścieżka: Święty wspiera się na kosturze, idąc pątniczą ścieżką.

   • Przesłuchanie przez króla Wacława: Moment, w którym Nepomucen jest przesłuchiwany przez króla Wacława.

   • Wrzucenie do Wełtawy: Ostatnia scena przedstawia wrzucenie świętego do rzeki Wełtawy.

4. Aniołki i atlanci: Dolna część cokołu zdobią postacie siedzących aniołków. Ponad nimi znajdują się półpostacie anielskich atlantów, podtrzymujących piramidalną bryłę. Na niej stoi postać Jana Nepomucena, trzymającego krucyfiks i wznoszącego rękę ku górze.

5. Symboliczne gwiazdy: Nad głową świętego umieszczono gwiazdy, które nawiązują do tych, które ukazały się na niebie podczas egzekucji męczennika. Cały pomnik jest otoczony kamienną balustradą.